Talennet Engels

Introductie
Het Engels onstond in de Middeleeuwen in Engeland. Het is een Germaanse taal met veel Romaanse invloeden. Vanaf het ontstaan van het Engels tot op heden is de invloed van het Engels blijven toenemen. Vandaag de dag is het de onbetwiste wereldtaal.
Het Britse Engels is de norm voor het Standaard-Engels, specifieker het zuidoostelijke dialect van Engeland (de regio rondom Londen). Dit algemeen beschaafde Engels wordt ook wel The Queen's English of BBC English genoemd.
Het Engels is een cultuurtaal: Het is de taal van schrijvers van wereldformaat zoals William Shakespeare, Charles Dickens, J.R.R. Tolkien, Roald Dahl en Ernest Hemingway.
Engelstaligen noemen hun taal The English language.

Een rode dubbeldekkerbus in Londen.

Geografishce verspreiding
Er is bijna geen land op de wereld meer te vinden waar het Engels geen enkele rol speelt. Het Engels is de onbetwiste wereldtaal van onze tijd. Alle Engelstalige regio's op de wereld samen worden ook wel de Anglosfeer genoemd.
De belangrijkste Engelstalige landen zijn:
Europa: Groot-Brittannië en Ierland.
Amerika: De Verenigde Staten en Canada.
Oceanië: Australië en Nieuw-Zeeland.

In het rood: De zes grote landen waar het Engels de belangrijkste landstaal is.
In het groen: Landen waar het Engels erkend is als officiële taal.

Het Engels als officiële taal in andere landen
Groot-Brittannië heeft in de loop van de geschiedenis een enorme invloed gehad als koloniale macht. In landen die ooit onder Brits bestuur hebben gestaan speelt het Engels nog steeds een belangrijke rol in het dagelijks leven. De taal wordt geleerd in het onderwijs en de mensen in deze landen spreken over het algemeen vrij goed Engels. Meestal als tweede taal, in sommige landen ook als eerste taal. De positie van het Engels is er officieel vastgelegd. Deze landen zijn:
Europa: Malta
Midden-Amerika en het Caribisch gebied: Antigua en Barbuda, de Bahama's, Barbados, Dominica, Grenada, Jamaica, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Trinidad en Tobago, Belize.
Zuid-Amerika: Brits Guyana
Afrika: Botswana, Kameroen, Eritrea, Gambia, Ghana, Kenia, Lesotho, Liberia, Malawi, Namibië, Nigeria, Oeganda, Rwanda, de Seychellen, Sierra Leone, Soedan, Swaziland, Tanzania, Zuid-Afrika, Zuid-Soedan, Zimbabwe.
Azië: India, Pakistan, de Filipijnen en Singapore.
Oceanië: De Cookeilanden, Fiji, Kiribati, de Marshalleilanden, Micronesia, Nauru, Niue, Palau, Papoea-Nieuw-Guinea, Salomonseilanden, Tonga, Tuvalu, Vanuatu.

Taalfamilie
Het Engels is een West-Germaanse taal en het meest verwant aan het Fries, het Nedersaksisch, het Nederlands en het Duits (ook West-Germaanse talen). In mindere mate is het Engels ook verwant aan de Scandinavische talen (de Noord-Germaanse talen) en het Gothisch (een uitgestorven Oost-Germanse taal).

De Indo-Europese talen
De Germaanse talen behoren tot de grotere taalfamilie van de Indo-Europese talen. Deze groep talen is zo'n 5000 jaar geleden ontstaan in of in de buurt van Oekraïne. De sprekers verspreiden zich zowel naar het westen of het oosten en vandaag de dag behoren bijna alle Europese talen en vele talen uit West-Azië tot de Indo-Europese talen.
Tot deze taalgroep behoren ook o.a. het Latijn, het Frans, het Russisch, Grieks, Litouws, Armeens, Iers en Hindi.

Het Engels vergeleken met andere Germaanse talen

Geschiedenis van de Engelse taal

Oorsprong
De Engelse taal is in de loop der tijden flink aan verandering onderhevig geweest. De Engelse taal ontstond aan het begin van de Middeleeuwen, tijdens de Grote Volksverhuizingen. Het Engels werd naar Engeland gebracht door de Germaanse stammen de Saksen, de Angelen (de samenvoeging van beide namen levert de term Angel-Saksisch op) uit Noord-Duitsland, en de Juten uit Jutland, deel van het huidige Denemarken. Toen de Germaanse stammen naar het Britse eiland trokken leefden daar Keltische stammen. Hun taal heeft weinig invloed gehad op het Engels. Door de vroege kerk bracht het Latijn wel veel nieuwe woorden in. De vele invallen door de Noormannen, die zich later ook vestigden bracht Scandinavische invloeden met zich mee. Door de komst van de nieuwe Germaanse stammen werden de Kelten verder terug gedrongen. De Angelen, Saksen en Juten versmolten tot één volk met één taal, het Engels.

Oudengelse periode
De taal uit deze tijd (6e tot 11e eeuw) wordt het Oudengels genoemd. Dit Oudengels verschilde sterk van het Engels zoals we dat vandaag de dag kennen. Het had een uitgebreider alfabet met de letters ð, þ en æ en het was een sterk flecterende taal, net als het Latijn: Woorden werden verbogen naargelang hun functie in de zin. Tijdens de Oudengelse periode werd er nog niet veel literatuur geschreven. Vooral de geestelijkheid schreef boeken, en zij schreef in het Latijn. Het heldendicht Beowulf is het bekendste werk uit de Oudengelse periode. Het Oudengels verschilt zo veel van het moderne Engels, dat wie Oudengelse teksten wil lezen, eerst een lesboek Oudengels zal moeten bestuderen. Oudengels en modern Engels zijn twee zeer verschillende talen. Aan de Oudengelse periode kwam in 1066 een eind.

Middelengelse periode
Een groep Noormannen vestigde zich vanuit Scandinavië in Frankrijk, in, daarom heet die streek ook zo, Normandië. Integreren ging hen goed af. Binnen een eeuw waren ze geromaniseerd: Ze spraken Frans. Toen ze daarna naar het Britse eiland trokken brachten ze daar Romaanse invloeden op de Engelse taal met zich mee. In 1066 zette de Normandische vorst Willem de Veroveraar voet aan Engelse wal na de Slag bij Hastings. De Normandiërs waren van oorsprong Noormannen, maar zij leefden al meer dan een eeuw in Normandië en hadden zich de Franse taal eigen gemaakt. De Normandiërs vormden een nieuwe elite in het Middeleeuwse Engeland. Hun Franse taal drukte een stempel op het Engels. Vanaf dat moment wordt de taal Middelengels genoemd. Gaandeweg versmolten Angelsaksen en Normandiërs tot één volk. De Normandische invloed zou echter een blijvende indruk op de Engelse taal achterlaten. Het Engels uit deze tijd heet het Middelengels. Het naamvallensysteem van het Oudengels is verloren gegaan en het Engels heeft flink wat woorden van Franse oorsprong geabsorbeerd. Geoffrey Chaucer is de belangrijkste schrijver van de Middelengelse periode. Met kennis van modern Engels kun je al heel veel begrijpen van Middelengelse teksten. Een verklarend commentaar voor vreemde woorden en uitdrukkingen erbij is wel handig.

Modern Engels
Vanaf de 16e eeuw spreekt men van Modern Engels. Het Engels van Shakespeare wordt ook wel Vroegmodern Engels genoemd, om aan te geven dat er toch ook nog wel verschillen zijn tussen het Engels van The Bard en het hedendaagse Engels. Vanaf de 16e eeuw vindt er een revolutie plaats in de scheepvaart. Engeland, Nederland, Portugal, Frankrijk en Spanje bouwen schepen waarmee zij de wereldzeeën verkennen. Overal op de wereld worden door deze landen koloniën gesticht. De taal van het moederland wordt de taal van de kolonie. Het Engels wordt de taal van o.a. de Verenigde Staten, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. Doordat in de 18e en 19e en 20e eeuw Engeland een wereldmacht was met vele koloniën werd het Engels een lingua franca. Hier werd nog eens door bijgedragen door de opkomst van de Verenigde Staten als politieke, maar vooral culturele, wereldmacht.
In de loop van de 20e eeuw worden de Verenigde Staten de grootste wereldmacht, op het gebied van cultuur, wetenschap, economie en militaire macht. Het Engels wordt de taal van internationale handel, wetenschap en diplomatie.

Het Engels vandaag de dag
Het Engels is qua structuur nog een Germaanse taal. Maar wanneer je naar de woordenschat kijkt, zie je dat deze een evenwichtige verdeling laat zien tussen Germaanse en Romaanse woorden. Daarom is er naast een politiek-historsiche oorzaak ook een taalkundige oorzaak van het feit dat het Engels de meest belangrijke taal van de wereld heeft kunnen worden. Het Engels is makkelijk te leren voor zowel mensen die een Germaanse taal als moedertaal hebben, als mensen die een Romaanse taal als moedertaal hebben. Dit geldt voor het grootste deel van Europa.

Grammatica
Het Engels heeft geen verschrikkelijk moeilijke grammatica. Toch zijn er voor Nederlandstaligen wel enkele grammticale obstakels bij het leren van het Engels.
Zelfstandige naamwoorden zijn vrij eenvoudig. Deze hebben geen geslacht (in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederlands, Duits en Frans) en er is maar één bepaald lidwoord, the. Bij het onbepaalde lidwoord is er wel verschil tussen a en an, maar dat is meer een uitspraakregel dan een grammaticaregel.
Regelmatige werkwoorden zijn eenvoudig te leren (I work, I worked, I have worked). Bij sterke werkwoorden verandert, net als in het Nederlands, de klinker in verschillende tijden (I sing, I sang, I have sung). Hier bestaat geen algemene regel voor, het is gewoon een kwestie van ieder sterk werkwoord afzonderlijk uit je hoofd leren.
Bijzonder lastig voor Nederlandstaligen is het duidelijke onderscheid dat het Engels maakt tussen bijvoeglijke naamwoorden (adjectives) en bijwoorden (adverbs). In het Nederlands valt dat onderscheid vaak nauwelijks op.
Het is een mooi kunstwerk.
Hij heeft mooi gezongen.
It is a beautiful piece of art.
He has sung beautifully.
In de eerste zin gaat het om een bijvoeglijk naamwoord, in de tweede zin om een bijwoord. In het Nederlands hebben deze hier dezelfde vorm, in het Engels is er verschil tussen beautiful en beautifully. Nederlandstaligen hebben daar vaak moeite mee.
Lees meer over de grammatica....

Leenwoorden
Het Engels heeft een enorme invloed gehad op het Nederlands. Dagelijks gebruiken we vele Engelse woorden, soms bewust, soms zonder er bij stil te staan.
Sommigen zien de instroom van Engelse woorden in onze taal als een verrijking. Zij doorspekken hun Nederlands graag met Engelse woorden, uitdrukkingen of zelfs hele zinsdelen.
Anderen zien een al te gretige ontlening als een bedreiging, omdat een te grote invloed van het Engels over langere tijd er op termijn toe kan leiden dat de Nederlandse taal uitsterft. Dat is niet ondenkbaar. In het verleden zijn al meerdere talen uitgestorven door de invloed van een meergesproken taal. Deze mensen zijn spaarzaam met Engelse woorden. Wie het liefst helemaal geen leenwoorden gebruikt wordt ook wel een taalpurist genoemd.
Een middenpositie hierin is dat ontlening alleen zinvol is wanneer er geen goed Nederlands alternatief is. Dat is bijvoorbeeld het geval bij Engelse woorden zoals computer. Onzinnige leenwoorden zijn dan bijvoorbeeld kids, shoppen, faken en research, omdat we daar al de prima woorden kinderen, winkelen, veinzen en onderzoek voor hebben. Extra voordeel bij het gebruik van de oorspronkelijke Nederlandse woorden is dat je je niet het hoofd hoeft te breken over hoe je een van oorsprong Engels werkwoord zoals faken in het Nederlands moet vervoegen. Het werkwoord veinzen kun je eenvoudigweg verbuigen zoals je het op de basisschool hebt geleerd.

Nederlandse invloed op het Engels
De Engelse invloed op het Nederlands is duidelijk en overal waarneembaar. Maar het Nederlands heeft ook invloed gehad op het Engels. Hieronder een paar Nederlandse woorden die door het Engels zijn overgenomen. Er zijn er meer!
Dollar - Van het Nederlandse daalder.
Drug - Van het Nederlandse droog. De term sloeg oorspronkelijk op gedroogde kruiden en planten.
Freight - Van vracht.
Iceberg - Van ijsberg. Als de Engelsen zelf de samentrekking hadden gemaakt tussen ijs- en -berg dan had het een ice mountain geheten.
Keelhauling - Van kielhalen.
Santa Klaus - Verbastering van Sinterklaas.
Scum - Van het Nederlandse schuim. En dan hebben we het niet over luchtbelletjes in water. Het Nederlandse woord schuim betekent ook net als het Engelse scum zoiets als tuig of schorriemorrie.
Yacht - Van jacht, een soort boot.

Engelse literatuur
Met Engelse literatuur wordt in brede zin alle Engelstalige literatuur bedoeld. Verreweg de meest gelezen Engelstalige literatuur is afkomstig van Britse of Amerikaanse schrijvers. Een kort overzicht van de geschiedenis van de Engelse literatuur.

Middeleeuwen
De Middeleeuwen is een tijd van sagen en legenden, van draken en krijgers. De oudste Engelse literatuur wordt in deze tijd beïnvloed door de vikingsagen uit Scandinavië. Het bekendste heldenepos is Beowulf. Het verhaal gaat over de de krijger Beowulf die het moet opnemen tegen het monster Grendel, dat al jaren slachtingen aanricht onder de mannen van Hrothgar, koning van de Denen.
Het bekendste stuk poëzie uit de Middeleeuwen is de Hymne van Caedmon, waarin de schrijver eer bewijst aan God.
De bekendste schrijver van de Late Middeleeuwen is Geoffrey Chaucer (1343-1400). Zijn hoofdwerk, The Canterbury Tales, gaat over een groep pelgrims die onderweg zijn naar Canterbury en elkaar verhalen vertellen.

Vroegmoderne tijd
Bij het aanbreken van de moderne tijd bereikt het Egels gelijk zijn literaire hoogtepunt met William Shakespeare. The Bard, zoals hij ook wel genoemd wordt schrijft prachtige tragedies over koningen, verraad, trouw en liefde (Hamlet, MacBeth, Romeo and Julliette) en komedies (A Midsummer Night's Dream, Much Ado about Nothing).

De 19e eeuw
De 19e eeuw was het tijdperk van de industriële revolutie en van grote sociale veranderingen. De industrialisatie trok velen van het platteland naar de grote stad, waar kinderarbeid normaal was en de armoede groot. Schrijvers zoals Charles Dickens trokken zich het lot van deze mensen aan en legden de schrijnende toestanden bloot door erover te schrijven. In de Verenigde Staten bracht Harriet Beecher Stowe het lot van de zwarte slaven onder de aandacht met haar roman Uncle Tom's Cabin.

20e en 21e eeuw
De 20e en 21e eeuw kennen een enorme literaire productie. Er waren sociale en politieke commentaren o.a. van George Orwell (totalitarisme) en Maya Angelou (racisme). De fantasie wordt de vrije loop gelaten, met verhalen die teruggrijpen op oude mythen en legenden zoals in J.R.R. Tolkiens Lord of the Rings en J.K. Rowlings Harry Potter en humoristische vertellingen van Roald Dahl.
Ook de immigrantenliteratuur komt op. Engelstalige literatuur wordt geschreven door schrijvers met wortels buiten de Angelsaksische wereld zoals Vladimir Nabokov (Rusland) en Salman Rushdie (India).
Hoogtepunten van de 20e-eeuwse poëzie zijn Ezra Pound en T.S. Eliot, van het toneel Samuel Beckett en Harold Pinter.

Minderheidstalen en streektalen
Niet alle mensen in de zes grote Engelstalige landen spreken Engels als eerste taal. Welke minderheidstalen en streektalen zijnn er zoal te vinden in deze landen?

Groot-Brittannië en Ierland
Van oudsher worden er Keltische talen gesproken in Groot-Brittannië. Wels (Welsh), Kornisch (Cornish), Manx, Schots-Gallisch (Scottish Gaelic) en Iers-Gallisch (Irish Gaelic). Voor de komst van de Engelse taal werd er overal op de Britse eilanden Keltische talen gesproken. Keltische talen behoren net als de Germaanse talen tot de Indo-Europese talen. Er zijn overeenkomsten met de Germaanse talen, maar je moet wel een taalkundige achtergrond hebben om dat er in te zien. Voor een leek is het Wels een totaal andere taal dan het Engels.
Naast de Keltische talen wordt er ook nog Schots gesproken. Dat is iets anders dan het Schots-Gallisch. Het Schots is net als het Engels een Germaanse taal. Wie Engels kent, zal ook het Schots heel aardig kunnen volgen. Om onderscheid te maken wordt het Keltische Schots the Scottish language genoemd en het Germaanse Schots the Scots language.

Legenda
Geel: Kornisch (Cornisch) in Cornwall.
Donkergroen: Wels (Welsh) in Wales.
Lichtgroen: Iers (Irish Gaelic) in Ierland.
Blauw: Schots (Scots and Scottish) in Schotland)
Rood: Manx op het Eiland Man (Isle of Man).
In alle gekleurde gebieden wordt het standaard-Engels ook gewoon gebruikt.

Verenigde Staten
In de Verenigde Staten worden van oudsher inheemse talen gesproken door de Indianen. Deze talken zijn bijvoorbeeld Navajo, Apache en Cherokee.
Sinds de koloniale tijd wordt er Frans gesproken in de staten Louisiana, Maine, New Hampshire en Vermont. De regio rond Louisiana was ooit een Franse kolonie tot het verkocht werd aan de Engelsen. De Franstaligen in Maine, New Hampshire en Vermont zijn immigranten uit Franstalige delen van Canada.
Door immigratie vanuit Latijns-Amerika wordt het Spaans een steeds belangrijkere taal in de V.S., vooral in het zuiden.

Canada
Zo'n 21% van de Canadezen spreek Frans, vooral in de provincies Quebec en New Brunswick. Daarnaast worden er ook in Canada inheemse Indianentalen gesproken zoals Inuktikut, Blackfoot en Mohawk.

Australië
In Australië worden inheemse talen gesproken door de Aborigines, de oorspronkelijke bevolking. Bijzonder aan deze talen is dat er onderling geen enkele verwantschap lijkt te bestaan. De taal van de ene stam kan net zoveel verschillen van de taal van de volgende stam als dat het Nederlands en het Chinees verschillen. Er is geen enkele overenkomst. Er zijn bijna net zoveel taalfamilies als dat er talen zijn.

Nieuw-Zeeland
In Nieuw-Zeeland heten de oorspronkelijke bewoners Maori. Zij spreken de Maoritaal, die verwant is aan talen zoals het Indonesisch, het Tagalog en het Hawaiïaans.

Wetenschap
De wetenschappelijke bestudering van de Engelse taal valt onder de Germanistiek, de studie van Germaanse talen en culturen. Als je Engels wilt studeren aan een instelling voor hoger onderwijs dan heb je een ruime keuze aan scholen en opleidingen.
Als je Engels wil studeren aan de universiteit kun je bijvoorbeeld terecht in Groningen, Amsterdam, Leiden, Utrecht, Nijmegen en Gent.
Gerichte beroepsopleidingen vind je aan de hogescholen. Zo zijn er studies waarmee je vertaler Engels kunt worden (bijvoorbeeld de ITV-Hogeschool in Utrecht) of docent Engels in het middelbaar onderwijs.